Szare kluski – przepis babci krok po kroku

Czym są szare kluski i skąd pochodzą?

Szare kluski to tradycyjne danie kuchni wielkopolskiej, znane również w innych regionach Polski, zwłaszcza tam, gdzie ziemniak stanowił podstawę chłopskiej diety. Ich charakterystyczny kolor – od szarego po lekko brązowy – wynika z utleniania się surowych ziemniaków podczas tarcia. Przepis przekazywany był z pokolenia na pokolenie, a każda babcia miała swój sekret na idealne kluski. Dziś ten smak domowego obiadu z dzieciństwa powraca na salony kuchenne i zachwyca prostotą oraz sytością.

Jakie ziemniaki wybrać do szarych klusek?

Wybór odpowiednich ziemniaków to klucz do sukcesu. Najlepiej sprawdzą się ziemniaki mączyste, czyli te bogate w skrobię – typ C według klasyfikacji kulinarnej. Dzięki wysokiej zawartości skrobi kluski będą zwarte i nie rozpadną się podczas gotowania. Wczesne ziemniaki są zbyt wodniste i mogą sprawić, że kluski będą się rozpadały, dlatego najlepiej wybierać odmiany ziemniaków starszych i dojrzałych, np. Irga lub Bryza.

Szare kluski – przepis babci krok po kroku

Oto tradycyjny, sprawdzony przepis na szare kluski, dokładnie taki, jaki pamiętasz z dzieciństwa. Czas przygotowania to około 30-40 minut, a porcja wystarczy dla 3-4 osób.

Składniki:

• 1,5 kg surowych ziemniaków
• 2-3 łyżki mąki pszennej (lub według potrzeby)
• Sól do smaku
• Opcjonalnie: 1 jajko (dla lepszej konsystencji)
• Do podania: zeszklona cebula, skwarki, boczek, śmietana lub zasmażka

Krok 1: Obierz i zetrzyj ziemniaki

Ziemniaki obierz i zetrzyj na drobnej tarce (najlepiej metalowej). Najłatwiej zrobić to ręcznie, aby uzyskać odpowiednią konsystencję. Po starciu odciśnij ziemniaki przez gazę lub czyste płótno – dzięki temu pozbędziesz się nadmiaru wody, ale nie wylewaj jej! Odstaw płyn na kilka minut, a po opadnięciu skrobi odlej wodę, a osad skrobiowy dodaj ponownie do masy ziemniaczanej.

Krok 2: Dodaj mąkę i przyprawy

Dodaj do masy ziemniaczanej mąkę pszenną oraz sól. Ilość mąki zależy od wodnistości masy – ciasto powinno mieć zwartą, półgęstą konsystencję. Jeśli chcesz, dodaj też jajko, które dodatkowo zwiąże składniki. Całość dokładnie wymieszaj.

Krok 3: Gotowanie klusek

W dużym garnku zagotuj wodę z odrobiną soli. Przy pomocy łyżki formuj z masy kluski i wrzucaj je bezpośrednio do gotującej się wody. Możesz też użyć specjalnej tarki do klusek przecieranych przez sito. Gotuj kluski partiami przez około 4-5 minut od momentu wypłynięcia na powierzchnię.

Krok 4: Podawanie

Szare kluski najlepiej smakują podane z tłuszczem i dodatkami. Najczęściej serwuje się je z boczkiem lub skwarkami i przysmażoną cebulą. Można je także podać z kwaśną śmietaną lub duszoną kapustą. Jako dodatek do mięs – idealnie komponują się z pieczenią, gulaszem lub sosem grzybowym.

Dlaczego kluski wychodzą zbyt miękkie lub się rozpadają?

Jeśli Twoje kluski nie wychodzą jak u babci, przyczyną może być zbyt dużo wody w masie ziemniaczanej. Konieczne jest dokładne odciśnięcie tartej masy i niepomijanie etapu ponownego wymieszania z osadem skrobiowym. Upewnij się również, że używasz właściwego typu ziemniaków – jak wspomniano wcześniej, powinny być one jak najbardziej mączyste. Czasem warto dodać nieco więcej mąki dla lepszej konsystencji, ale pamiętaj, że nadmiar mąki może sprawić, że kluski staną się twarde.

Jak przechowywać szare kluski?

Najlepiej smakują na świeżo, jednak równie dobrze nadają się do przechowywania. Jeśli ugotowałeś ich więcej, wystudź kluski, przełóż do szczelnego pojemnika i wstaw do lodówki – możesz je przechowywać do 3 dni. Przed podaniem odgrzej je na patelni z odrobiną tłuszczu lub w parowarze. Szare kluski można także mrozić, choć po rozmrożeniu mogą być nieco bardziej miękkie – najlepiej sprawdzają się w tej formie jako składnik zapiekanek lub podsmażanych dań jednogarnkowych.

Z czym jeszcze podawać szare kluski?

Choć klasyczne dodatki do szarych klusek to boczek i cebula, możliwości są znacznie szersze. Oto kilka pomysłów na podanie tego tradycyjnego dania:

• Gulasz z dziczyzny – szare kluski doskonale chłoną aromatyczny sos.
• Sos grzybowy – z borowików lub pieczarek, na śmietanie lub maśle.
• Kapusta zasmażana – duszona z kminkiem lub boczkiem.
• Jajko sadzone i maślanka – klasyczne, proste danie obiadowe.
• Zapiekanie z serem – przekładane warstwami z żółtym serem i zapiekane w naczyniu żaroodpornym.

Szare kluski a inne kluski ziemniaczane – czym się różnią?

W Polsce istnieje wiele rodzajów klusek ziemniaczanych, jednak szare kluski wyróżnia przede wszystkim to, że przygotowywane są wyłącznie z surowych ziemniaków. To odróżnia je na przykład od kopytek, które bazują na gotowanych ziemniakach. Inne popularne kluski to:

• Kluski śląskie – z gotowanych ziemniaków, z charakterystycznym wgłębieniem w środku.
• Kopytka – delikatniejsze, często podawane na słodko.
• Kluski lane – z jajka i mąki, dodawane do zup.

Szare kluski mają bardziej wyrazisty smak, są sprężyste i sycące – to danie, które potrafi zaspokoić nawet największy głód.

Czy szare kluski są zdrowe?

Mimo że danie na bazie ziemniaków jest kaloryczne i sycące, to przy odpowiednim podaniu może stanowić element zdrowej diety. Warto pamiętać, że ziemniaki są bogate w witaminę C, B6 oraz potas. Unikaj jednak zbyt dużej ilości tłuszczu jako dodatku – zamiast boczku możesz użyć jogurtu naturalnego, cebulki na oliwie lub podać kluski z warzywami. W wersji wegetariańskiej, szare kluski świetnie łączą się z sosem grzybowym, pesto lub duszoną cukinią i cebulą.