Dyskopatia wielopoziomowa i lędźwiowa, a praca fizyczna

Co to jest dyskopatia wielopoziomowa i lędźwiowa?

Dyskopatia to ogólne określenie chorób krążka międzykręgowego, potocznie zwanego dyskiem. Kiedy mówimy o dyskopatii lędźwiowej, mamy na myśli zmiany zwyrodnieniowe występujące w dolnym odcinku kręgosłupa. Natomiast dyskopatia wielopoziomowa oznacza, że zmiany te są obecne na więcej niż jednym poziomie – czyli dotyczą kilku sąsiednich kręgów. To schorzenie może występować zarówno u osób starszych, jak i młodszych, szczególnie tych, które regularnie wykonują prace fizyczne lub prowadzą siedzący tryb życia.

Dyski międzykręgowe pełnią funkcję „amortyzatorów” – pozwalają kręgosłupowi na elastyczność, a jednocześnie pochłaniają wstrząsy. Gdy ulegają degeneracji, tracą swoją elastyczność, zwężają się przestrzenie między kręgami, a sam krążek może ulec przemieszczeniu, co prowadzi do nieprzyjemnych dolegliwości bólowych, rwy kulszowej oraz ograniczeń ruchomości.

Jakie są przyczyny dyskopatii u osób pracujących fizycznie?

Praca fizyczna, zwłaszcza wykonywana w nieergonomicznych pozycjach lub z częstym podnoszeniem ciężarów, bardzo często przyczynia się do przeciążenia kręgosłupa. Najczęstsze przyczyny dyskopatii w tej grupie zawodowej to:

• niewłaściwa technika podnoszenia i przenoszenia ciężarów,
• praca w pozycji pochylonej przez długi czas,
• niedobór ćwiczeń wzmacniających mięśnie pleców i brzucha,
• porażenie krążka międzykręgowego na skutek mikrourazów,
• brak regeneracji i odpoczynku po wysiłku,
• nadwaga powodująca dodatkowe obciążenie kręgosłupa lędźwiowego.

Warto zaznaczyć, że mikrourazy powstające w trakcie wieloletnich przeciążeń mogą kumulować się, prowadząc w końcu do poważniejszych uszkodzeń.

Jakie objawy daje dyskopatia lędźwiowa?

Objawy dyskopatii lędźwiowej mogą być mniej lub bardziej nasilone, w zależności od stopnia uszkodzenia krążka międzykręgowego oraz ucisku na struktury nerwowe. Najczęściej zgłaszane przez pacjentów dolegliwości to:

• ból dolnej części pleców (ból krzyża), który może promieniować do pośladków, ud, łydki, a nawet stopy – tzw. rwa kulszowa,
• drętwienie, mrowienie lub uczucie „prądów” w kończynach dolnych,
• ograniczenie ruchomości i sztywność kręgosłupa, szczególnie po długotrwałym siedzeniu lub staniu,
• osłabienie siły mięśniowej w nogach,
• problemy z utrzymaniem postawy wyprostowanej.

Praca fizyczna w takim stanie staje się wyzwaniem, a nawet zagrożeniem dla zdrowia.

Czy praca fizyczna przyspiesza rozwój dyskopatii?

Odpowiedź brzmi – tak. Długotrwałe przeciążenie kręgosłupa bez odpowiednich przerw na regenerację oraz brak wzmocnienia mięśni stabilizujących tułów może przyspieszyć proces degeneracji krążków międzykręgowych. W praktyce oznacza to, że osoby pracujące fizycznie, które nie dbają o profilaktykę, częściej zapadają na dyskopatię, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym.

Nie oznacza to jednak, że każda osoba pracująca fizycznie musi zachorować. Kluczem jest prawidłowa technika pracy, ergonomia oraz świadomość zagrożeń. Regularna aktywność fizyczna, stretching, wzmacnianie mięśni core oraz odpowiednia dieta to skuteczne środki profilaktyczne, które mogą spowolnić lub wręcz zatrzymać rozwój zmian zwyrodnieniowych.

Jak pracować fizycznie z dyskopatią lędźwiową?

W przypadku rozpoznanej dyskopatii lędźwiowej, kontynuowanie pracy fizycznej wymaga indywidualnej konsultacji z lekarzem ortopedą lub neurologiem. W wielu przypadkach wskazane jest przejście na lżejsze obowiązki lub całkowita zmiana charakteru pracy.

Dla osób, które nadal podejmują pracę fizyczną, istotne są następujące zasady:

• Zawsze używaj pasa lędźwiowego – stanowi wsparcie dla dolnej części kręgosłupa, szczególnie przy dźwiganiu.
• Unikaj gwałtownych ruchów oraz skrętów tułowia podczas podnoszenia.
• Schylaj się z ugiętymi kolanami, a nie na prostych nogach.
• Rozgrzewka przed pracą – kilka minut aktywności rozgrzewającej mięśnie zapobiega kontuzjom.
• Regularnie rozciągaj mięśnie grzbietu i bioder.

Monitorowanie objawów i sygnałów z ciała jest najważniejsze – ból to znak, że trzeba przystopować.

Jakie są metody leczenia dyskopatii lędźwiowej?

Leczenie dyskopatii jest procesem złożonym i zależnym od stopnia zaawansowania choroby. W początkowym etapie stosuje się metody zachowawcze, które obejmują:

• fizjoterapię – terapia manualna, ćwiczenia wzmacniające, kinezyterapia,
• farmakoterapię – leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz rozluźniające mięśnie,
• rehabilitację ruchową – indywidualnie dobrane ćwiczenia stabilizujące kręgosłup,
• zabiegi fizykalne – ultradźwięki, laseroterapia, TENS (elektrostymulacja).

W przypadkach bardziej zaawansowanych lub gdy leczenie zachowawcze zawodzi, rozważa się leczenie operacyjne. Może ono polegać na mikrodiscektomii (usunięciu fragmentu uszkodzonego dysku) lub wszczepieniu endoprotezy dysku.

Profilaktyka dyskopatii – jak zapobiegać, pracując fizycznie?

Najlepszym sposobem walki z dyskopatią jest profilaktyka. Oto najważniejsze zalecenia dla osób wykonujących pracę fizyczną:

• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i pleców – tzw. core stability.
• Utrzymywanie prawidłowej masy ciała – nadwaga obciąża kręgosłup.
• Regularna aktywność fizyczna – spacery, jazda na rowerze, pływanie.
• Przerwy w pracy i zmiana pozycji – nie doprowadzać do długotrwałego przeciążenia jednej partii mięśni.
• Edukacja w zakresie zasad ergonomii – poznanie mechaniki ruchów, technik podnoszenia.

Dbanie o zdrowie kręgosłupa powinno być codziennym nawykiem każdego, kto zarabia na życie własnymi rękami i siłą mięśni. Odpowiednia profilaktyka może uchronić przed bolesnymi i kosztownymi konsekwencjami dyskopatii.